Obraz granicy i pogranicza polsko-rosyjskiego. Historia i współczesność – przyczynek do badań

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie ewolucji obszarów przygranicznych między Polską a obwodem kaliningradzkim w Federacji Rosyjskiej oraz wstępnej analizy społeczno-ekonomicznej pogranicza polsko-rosyjskiego w latach 1945-2022, która posłuży do dalszych dociekań naukowych. Granica ta na początku swojego funkcjonowania stanowiła zamknięty, a nawet wręcz wrogi obszar. Rozpad Związku Radzieckiego pozwolił na nawiązywanie i rozwijanie wzajemnych relacji. Ich apogeum stanowiło wprowadzenie w 2012 r. zasad małego ruchu granicznego. Pandemia, a później wojna w Ukrainie zmieniły granicę w trudną do przekroczenia barierę. To dla powiatów przygranicznych spore wyzwanie. Od początku przemian ustrojowych znajdują się w krajowej czołówce stopy bezrobocia, a granica przez dwadzieścia lat była motorem rozwoju społeczno-gospodarczego. Była też nieformalnym, ale największym zakładem pracy mieszkańców pogranicza. Zupełne zamknięcie granicy pokazało, jak jej otwartość była ważna dla mieszkańców polskiego i rosyjskiego pogranicza.