Finspongski rękopis Jana Amosa Komeńskiego – kontrowersje i sprzeczności w/wokół jego twórczości

Abstract

Autor przedstawia czytelnikowi odnaleziony w szwedzkiej bibliotece w Norrköpingu anonimo-wy rękopis (pierwotnie chodziło o prywatne księgozbiory Ludwika De Geera z jego zamkowej biblioteki w Finspongu). Po przeprowadzonej ekspertyzie grafologicznej, dokonanej przez Aril-da Jägerskogha, okazało się, że opisywany finspongski rękopis ma jednak autora, którym jest słynny „nauczyciel narodów”, Jan Amos Komeński. Chodziło o siedemnastowieczny rękopis zatytułowany De Rerum humanarum Emendatione Consultatio Catholica ad Genus Humanum. Ante alios vero Ad Eruditos Europae (pol. O Powszechnej Naprawie Rzeczy Ludzkiej, ludzkiemu pokoleniu, przede wszystkim jednak europejskim inteligentom), składający się z przedmowy Europae lumina – czes. Světlům Evropy – pol. Światłom Europy (18 stron) oraz z tzw. czes. Dedi-kace Nejmocnější trojici severských království v Evropě – pol. Dedykacji trzem najpotężniejszym Królestwom Północnej Europy (2 strony). Rękopis ten został odnaleziony pod koniec XX wieku przez czeską badaczkę dzieł komeniologicznych Blankę Karlsson.