Język odziedziczony a język przodków na pograniczach
DOI:
https://doi.org/10.34739/clg.2022.14.03Słowa kluczowe:
inherited language, ancestral language, linguistic transmission, multilingualism, Polish identityAbstrakt
In this article, I will deal with the issues of the in herited language and the language of ancestors in the Ukrainian-Romanian, Ukrainian-Moldavian and Ukrainian-Russian borderlands. The aim of this article is to show the sociopolitical influences on the transmission of the language in Polish families. Examples of the use, language transmission and learning of the Polish language in the aforementioned border lands will be shown as an example. The criteria for defining Polish as the ancestral language or the language inherited by the interlocutors emerged during the analysis of the linguistic biographies of my interlocutors. These theoretical considerations were based on practical material. The inheritance of the Polish language of two interlocutors was influenced, among others, by being born in a Polish family, close neighborhood, which also spoke Polish; maintaining Polish traditions; practicing religion. The lack of transmission of the Polish language among the interviewee, who was born in the Luhansk region, was due to the fact that her parents did not speak Polish, the father hid his Polish origin, fear of repression and de-portation, living in an urban environment, and lack of contacts with people of Polish origin. This interlocutor started to learn the Polish language as an adult as the language of her new identity, and what is very important, she instilled in children and grandchildren a sense of Polish identification.
Pobrania
Bibliografia
Besters-Dilger J., Dąbrowska A., Krajewski G., Żurek A. (red.) (2016): Utrata i odzyskiwanie języka polskiego: Językoznawcze i glottodydaktyczne aspekty niepełnej polsko-niemieckiej dwujęzyczności, Pruszków.
Dzięgiel E. (2017): Odmiany terytorialne i społeczne współczesnego języka polskiego na Ukrainie, „LingVaria” 12(24), s. 199–210; https://doi.org/10.12797/LV.12.2017. 24.13.
Gębal P.E. (2018): Podstawy dydaktyki języka polskiego jako drugiego: Podejście integracyjno-inkluzyjne, Kraków.
Krasowska H. (2022): Polacy między Donem, Dniestrem a Prutem. Biografie językowe, Warszawa.
Krasowska H., Pokrzyńska M., Suchomłynow L.A. (2018): Świadectwo zanikającego dziedzictwa: Mowa polska na Bukowinie: Rumunia–Ukraina, Warszawa, https://hdl. handle.net/20.500.12528/625/ (data dostępu: 7 VII 2022).
Krawczuk A. (2019a): Specyfika wybranych form grzecznościowych na tle normy ogólnopolskiej w pisanej odmianie polszczyzny odziedziczonej na Ukrainie (na materiale polskojęzycznej „Gazety Polskiej Bukowiny”), „Acta Universitatis Lodziensis: Kształce-nie Polonistyczne Cudzoziemców” 26, s. 311–327; https://doi.org/10.18778/0860-6587.26.22.
Krawczuk A. (2019b): Świadomość językowa osób polskiego pochodzenia na Ukrainie w zakresie używania wybranych form grzecznościowych, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego” 67, s. 173–190, https://doi.org/10.26485/RKJ/2019/67/12.
Krawczuk A. (2019c): Związki rządu we współczesnej odziedziczonej polszczyźnie pisanej na Ukrainie na tle języka ogólnopolskiego, w: Z bliska i z daleka: Język polski w badaniach językoznawców lwowskich i toruńskich, red. W.M. Gębka-Wolak, A. Krawczuk, Toruń, s. 79–102.
Laskowski R. (2009): Język w zagrożeniu: Przyswajanie języka polskiego w warunkach polsko-szwedzkiego bilingwizmu, Kraków.
Lipińska E., Seretny A. (2011): Nowoczesne nauczanie języka odziedziczonego w szkołach polonijnych, „Dziennik Związkowy”, https://dziennikzwiazkowy.com/sprawy-polonijne/nowoczesne-nauczanie-jezyka-odziedziczonego-w-szkoach-polonijnych/ (data dostępu: 16 XII 2021).
Lipińska E., Seretny A. (2012): Między językiem ojczystym a obcym: Nauczanie i uczenie się języka odziedziczonego na przykładzie szkolnictwa polonijnego w Chicago, Kraków.
Lipińska E., Seretny A. (2013): Nie swój, lecz i nie obcy – język odziedziczony w perspektywie glottodydaktycznej, w: Młoda polska emigracja w UE jako przedmiot badań psychologicznych, socjologicznych i kulturowych EuroEmigranci.PL, www.euroemi-granci.pl/dokumenty/pokonferencyjna/Seretny_Lipinska.pdf (data dostępu: 29 IV 2020).
Polinsky M. (2015): Heritage languages and their speakers: State of the field, challenges, perspectives for future work, and methodologies, „Zeitschrift für Fremdsprachwissenschaft” 26(1), s. 7–27.
Polinsky M., Kagan O. (2007): Heritage languages: In the ‘wild’ and in the classroom, „Language and Linguistics Compass” 1(5), s. 368–395, https://doi.org/10.1111/ j.1749-818X.2007.00022.x.
Pułaczewska H. (2017): Wychowanie do języka polskiego w Niemczech na przykładzie Ratyzbony: Dwujęzyczność dzieci z perspektywy rodziców, Łódź.
Valdés G. (1995): The teaching of minority languages as academic subjects: Pedagogical and theoretical challenges, „The Modern Language Journal” 79(3), s. 299–328, https://doi.org/10.1111/j.1540-4781.1995.tb01106.x.
Żurek A. (2016): Badanie polszczyzny odziedziczonej (na przykładzie bilingwizmu polsko-niemieckiego), „LingVaria” 11(21), s. 191–200, https://doi.org/10.12797/LV.11. 2016.21.16.
Żurek A. (2018): Strategie komunikacyjne osób dwujęzycznych: Na przykładzie polszczyzny odziedziczonej w Niemczech, Kraków.
