Emendacja jako metoda w koncepcji Jana Amosa Komeńskiego

Abstrakt

Celem prowadzonych analiz było określenie przyczyn i skutków myślenia o emendacji w koncepcji Jana Amosa Komeńskiego. Przeprowadzono badania przeglądowe. Przeanalizowano niektóre teksty czeskiego uczonego, uwzględniając aspekt emendacji, a następnie – dzięki zastosowaniu metody analityczno-krytycznej – zestawiono je z podstawą myślenia antropologicznego w jego koncepcji. Należy wnioskować, że przyjęta przez Komeńskiego antropologia była przyczyną użycia przez niego emendacji i jednocześnie była przyczyną jej zastosowania w procesie edukacji. Komeński mówił o emendacji, która dotyczyła naprawy człowieczeństwa samego człowieka i emendacji systemu społecznego. Dla Komeńskiego edukacja jest emendacją wprowadzoną w celu osiągnięcia harmonii i jedności z wymiarem transcendentnym. Emendacja jest koniecznym środkiem do naprawienia błędu społecznego i człowieczeństwa w człowieku. W koncepcji Komeńskiego dotyczy ona korekty człowieczeństwa, a nie samego człowieka, jest także narzędziem zmiany systemu społeczno-politycznego. Powszechna edukacja Panpaedpia w koncepcji Komeńskiego jest emendacją prowadzącą do Panorthosis.