Reflections on some universal processes leading to changes in languages round the world

Abstrakt

Zmiana jest naturalnym procesem doświadczanym praktycznie przez wszystko, co istnieje w fizycznym świecie. Zatem spostrzeżenie to dotyczy również wszystkich języków, które bez wyjątku nieustannie podlegają uniwersalnym procesom zmian, często prowadzących do różnego rodzaju nieregularności. Niektórymi z tych procesów są umlaut (przegłos), harmonia samogłoskowa, lenicja i gramatykalizacja. Jeśli chodzi o ten pierwszy, nazywany również mu-tacją samogłoskową, występuje on zwłaszcza w językach germańskich, takich jak: angielski, szwedzki i niemiecki. Odwrotnym procesem jest harmonia samogłoskowa, którą można znaleźć w języku fińskim, tureckim czy suahili. Jeśli chodzi o lenicję, nazywaną również osłabieniem, spotkać możemy ją chociażby w polskim, niemieckim i irlandzkim. Wydaje się, że takim najpopularniejszym procesem zmiany językowej jest gramatykalizacja, prowadząca do rozwoju gramatyki, bowiem dotyczy ona w zasadzie wszystkich języków naturalnych, w tym bałkańskich. W niniejszym artykule omówieniu podlegają wybrane aspekty następujących języ-ków: angielskiego, niemieckiego, szwedzkiego, łaciny, hiszpańskiego, francuskiego, arabskiego, polskiego, serbskiego, macedońskiego, rumuńskiego, greckiego, fińskiego i tok pisin.