Edukacja nieustająca w koncepcji Jana Amosa Komeńskiego

Abstrakt

Jan Amos Komeński należy do wielkich uczonych o powszech-nym dorobku ogólnoludzkiej kultury. Fenomen jego twórczego talen-tu objawia się w kilku wymiarach równocześnie i obejmuje głównie religię, filozofię, pedagogikę i politykę. Wielowiekowa tradycja przedstawiła uczonego głównie jako pedagoga, pragnącego grun-townego zreformowania zastanego systemu szkolnego, uczynienia szkoły instytucją twórczą i dostępną dla wszystkich z ojczystym ję-zykiem nauczania na poziomie elementarnym, z organizacją klaso-wo-lekcyjną, z nowoczesnym programem kształcenia i podręcznika-mi, których był twórcą. W ostatnim okresie odbiera się Komeńskiego jako twórcę dzieł uniwersalnych, jako XVII-wiecznego, równie postę-powego, co utopijnego reformatora szkolnictwa i przednaukowej pe-dagogiki, głównie dydaktyki pojmowanej jako sztuka nauczania i wychowania oraz propagatora ustawicznego kształcenia, jako naj-ważniejszej podstawy naprawy świata. Tę pierwszą bardziej upo-wszechniano w środowisku nauczycielskim, tę drugą w kręgu uczo-nych – pedagogów i filozofów. Liczne jego publikacje były jednak adresowane do ogólnego odbiorcy.