JAN AMOS, KOMEŃSKI – TEOLOG, FILOZOF, PEDAGOG, POLITYK

Abstrakt

Autor podejmuje dyskurs wokół sylwetki wybitnego czeskiego uczo-nego Jana Amosa Komeńskiego, odnosząc się do jego poglądów politycznych, teolo-gicznych, filozoficznych i pedagogicznych. Wypowiedź ma charakter kolejnego szki-cu do portretu tego uczonego i nie aspiruje do pogłębionych studiów nad jego wie-lostronną aktywnością. Autor nie podejmuje też kwestii charakterologicznych podmiotu opowieści ani nie kusi się o ujęcie biodoksograficzne. W zakresie analiz i rozważań szczególne miejsce zajmuje ten fragment życiowej kariery Komeńskiego, która przypada na okres jego pobytu w Rzeczypospolitej Obojga Narodów po wypę-dzeniu z Czech, a w którym to czasie ujawniał między innymi postawę wrogą wobec swego nowego, wybranego nieco wbrew jego woli, państwa. Działalność Komeń-skiego w okresie jego pobytu w Polsce skłania do bardziej krytycznego spojrzenia na jego integrację z nową przestrzenią zamieszkania i jego aktywność polityczną. Kilka krytycznych pytań pojawia się także w odniesieniu do jego poglądów teologicznych, filozoficznych i koncepcji pedagogicznej.