De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności

Geostrategiczne znaczenie Wzgórza Świątynnego w konflikcie Izraelsko-Palestyńskim

Renata Tarasiuk — 2024-04-13

W poniższym artykule dokonano analizy geostrategicznego znaczenia Wzgórza Świątyn-nego w jednym z najdłużej trwającym konfliktów współczesnego świata – konflikcie izraelsko-pale-styńskim. Celem niniejszej narracji jest próba odpowiedzi na pytanie o przyczyny konfliktogennego charakteru Wzgórza Świątynnego. Zwrócono uwagę na nadrzędne znaczenie Wzgórza Świątynnego wpolityce obu stron, przy czym obie strony podkreślają swoje „odwieczne” prawo do tego miejsca ze względu na historyczne związki kulturowe, polityczne i religijne. Uwzględniając specyficznie „sa-kralny” charakter Wzgórza Świątynnego i obecnych tam miejsc fundamentalnych dla judaizmu i islamu podkreślono szczególny charakter instytucjonalizacji symbolicznej, wykorzystywanej w narracjach po-litycznych obu stron, zwłaszcza „mesjańskie” aspekty izraelskiej narracji obecnych elit politycznych. Pokazano, że do realizacji swoich celów obie strony sięgają po różne środki, nie wykluczając rozwiązań siłowych i aktów dyskryminacji, które generują negatywne skutki społeczne i polityczne, nakręcając spiralę przemocy. Konfliktogenny charakter Wzgórza Świątynnego to jeden z aspektów rzutujących na niemożność rozwiązania konfliktu. Stosownie do sformułowanego problemu badawczego, wykorzystano, niezbędne dla jego rozwiązania, powszechnie stosowane w naukach społecznych metody badawcze: krytyczną i porównawczą analizę materiałów źródłowych (akty prawne i dokumenty, materiały prasowe uwzględniające stanowiska obu stron, strony internetowe organizacji, profile na portalach społecznościowych, materiały filmowe) oraz literaturę przedmiotu. Tam, gdzie to niezbędne, zastosowano również narrację historyczną dla ukazania charakteru konfliktu w perspektywie diachronicznej.

Destabilizacja bezpieczeństwa europejskiego w świetle działań wojennych Rosji na Ukrainie

Adam Kwiatkowski — 2024-04-13

W opracowaniu uwaga została skoncentrowana na wybranych czynnikach destabilizujących bezpieczeństwo europejskie, a w tym: dylematach bezpieczeństwa europejskiego w aspekcie działań wojennych na Ukrainie, działaniach państw europejskich na rzecz bezpieczeństwa Europy, uchodźctwie i migracjach oraz wyzwaniach dla bezpieczeństwa państw europejskich. Poszukując odpowiedzi na pytanie, Jaki wpływ na bezpieczeństwo europejskie mają działania wojenne Rosji na Ukrainie?, przytoczono oficjalne wypowiedzi ekspertów w mediach oraz poglądy autorów zajmujących się problematyką bezpieczeństwa państw tego obszaru. Przedstawiono kierunki działań poprawiające bezpieczeństwo tych państw. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że Europa i Pakt Północnoatlantycki nie jest obecnie w pełni przygotowany do obrony państw członkowskich przed rosyjską agresją. Zatem Europa musi zacząć mówić jednym głosem i jako wspólnota ponieść odpowiedzialność za losy oraz bezpieczeństwo Europy i świata. Przywołane w wystąpieniu treści mają na celu aktualizację opinii na temat poziomu bezpieczeństwa europejskiego. Jest to także ogląd problemu na podstawie przestudiowanej literatury przedmiotu, a także próba zachęcenia do dyskusji przedstawicieli nauki badających tą problematykę oraz pochylenia się nad nią w celu nakreślenia wizji przyszłości.

Żarty i memy jako broń w ukraińskiej wojnie informacyjnej

Przemysław Wywiał — 2024-04-13

Celem artykułu jest analiza zjawiska wykorzystania treści o charakterze humorystycznym w walce informacyjnej na przykładzie wojny ukraińsko-rosyjskiej. Zaprezentowane zostały „żarty etniczne” i „żarty graniczne”, funkcjonujące w relacjach między obu narodami. Przedstawiono również memy internetowe przygotowywane i rozpowszechniane przez stronę ukraińską. Omówiony został komediowy serial „Bunkier”. Tekst wieńczy podsumowanie. Do realizacji przyjętego celu wykorzystane zostały metody teoretyczne, takie jak: analiza, synteza i wnioskowanie na podstawie dostępnych źródeł, w tym przede wszystkim internetowych, oraz opracowań naukowych. Wykazano, że memy internetowe odgrywają obecnie ważną rolę w wojnie informacyjnej prowadzonej przez stronę ukraińską przeciwko Rosji. Za pomocą środków o charakterze humorystycznym udaje im się wpływać zarówno na morale własnego społeczeństwa i żołnierzy, jak i nieprzyjaciela oraz społeczności międzynarodowej. Wojna rosyjsko-ukraińska pokazała, że działania w sferze informacyjnej odgrywają istotną rolę także w klasycznym konflikcie zbrojnym, a środki wojny informacyjnej, jako dostępne dla niemal każdego obywatela, mogą stać się elementem powszechnej obrony państwa.

Wpływ migracji na bezpieczeństwo społeczne w związku z wojną na Ukrainie

Monika Kwiecińska — 2024-04-13

Publikacja prezentuje szereg problemów wpływających na wybrane obszary bezpieczeństwa społecznego Polski w związku z wojną na Ukrainie. Postawiono tezę, w której przypuszcza się, że migracje powodowane wojną na Ukrainie przyczyniły się do niestabilności części obszarów bezpieczeństwa społecznego, takich jak system edukacji, rynek pracy czy bezpieczeństwo socjalne (ograniczone do potrzeby zapewnienia bytu poprzez analizę rynku nieruchomości). Celem artykułu jest określenie wpływu tych migracji na wymienione w hipotezie obszary bezpieczeństwa społecznego. W związku z powyższym zdefiniowano zjawisko migracji, termin uchodźca i bezpieczeństwo społeczne, omówiono statystyki odnoszące się do badanego zjawiska migracji, wskazano instytucjonalno-prawne formy pomocy dla Ukraińców. Na podstawie badań ilościowo-jakościowych scharakteryzowano niestabilności w obszarze systemu edukacji, rynku pracy i rynku nieruchomości. Badania te przeprowadzone zostały przez takie osoby i instytucje jak Fundacja Szkoła z Klasą, ekspertów rynku nieruchomości, jak również oparto się na badaniach zleconych przez Rzecznika Praw Obywatelskich oraz ogólnodostępnych statystykach Straży Granicznej i Urzędu do spraw Cudzoziemców.

Wojska separatystyczne oraz najemne w Donbasie i na Krymie po 2014 a zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi Federacji Rosyjskiej – studium przypadku

Jakub Horbowiec — 2024-04-13

Niniejszy artykuł podejmuje problematykę działań sił zależnych od Federacji Rosyjskiej na terenie Ukrainy po 2014 roku. Celem tej pracy jest naświetlenie kontekstu i wyeksponowanie powiązań rządu Federacji Rosyjskiej z wydarzeniami na Krymie oraz w Donbasie. Autor rozpatruje te wydarzenia w kontekście tak zwanej ,,maskirovki” czy doktryny Gierasimowa, wzbogacając swoje rozważania ukazaniem szerszego tła stosunków cywilno-wojskowych w Rosji. Omówiono rolę Grupy Wagnera, będącej ważnym elementem działań rosyjskich zarówno przed, jak i po rozpoczęciu tak zwanej specjalnej operacji wojskowej przez Federację Rosyjską. Główne pytanie badawcze brzmi: w jakim zakresie i przy użyciu jakiego katalogu podmiotów Federacja Rosyjska oddziaływała na sytuację we wschodniej Ukrainie od 2014 roku?

Misja doradcza Unii Europejskiej na rzecz reformy cywilnego sektora bezpieczeństwa na Ukrainie (EUAM Ukraine)

Andrzej Sławiński — 2024-04-13

W artykule, na przykładzie misji doradczej Unii Europejskiej na rzecz reformy cywilnego sektora bezpieczeństwa na Ukrainie (EUAM Ukraine), przeprowadzono analizę mechanizmu działania misji oraz jej roli w procesie reformowania cywilnego sektora bezpieczeństwa na Ukrainie w latach 2014-2022. W ramach badań nad powyższą problematyką przeanalizowano uwarunkowania dotyczące podjęcia przez UE decyzji w sprawie utworzenia misji oraz przedstawiono podstawy prawne jej uruchomienia, status, cele, mandat, strukturę dowodzenia, finansowanie i przebieg.

Misja ISAF w Afganistanie jako przykład operacji reagowania kryzysowego i wymuszania pokoju

Arkadiusz Machniak — 2024-04-13

Atak na WTC w Nowym Jorku 11 września 2001 r. stanowi przełom w historii terroryzmu i konfliktów współczesnego świata. Był bezprecedensowym przykładem ataku asymetrycznego doko-nanego przez stronę słabszą na hipermocarstwo aspirujące do odgrywania dominującej roli w polityce współczesnego świata. Zamach terrorystyczny w Nowym Jorku wymusił powstanie międzynarodowej koalicji antyterrorystycznej, która rozpoczęła interwencję zbrojną w Afganistanie celem likwidacji siatki terrorystycznej Al-Kaidy oraz popierających ją talibów. Podstawy operacji ISAF gwarantowały zapisy porozumienia zawartego w Bonn w grudniu 2001 r. ze stroną afgańską oraz rezolucji Rady Bez-pieczeństwa ONZ 1386, powołującej operacje pokojowe zgodnie z treścią rozdziału VI Karty Narodów Zjednoczonych. Tym samym misja ISAF była operacją reagowania kryzysowego (AJP 3.- 4), czyli ope-racją wspierania pokoju (AJP 3. - 4.1), a dokładnie ze względu na podstawy prawne i cele – operacją wymuszenia pokoju (ang. peace enforcement operation).

Podejście Stanów Zjednoczonych do kobiet, które dołączyły do Państwa Islamskiego

Marta Stempień — 2024-04-13

W styczniu 2012 r. Sekretarz Stanu, zgodnie z art. 219 ustawy o imigracji i obywatelstwie (INA), uznał Państwo Islamskie w Iraku za organizację terrorystyczną. Na tej podstawie Stany Zjedno-czone mogł podjąć środki administracyjne przeciwko zagranicznym bojownikom-terrorystom (FTF) po-wiązanym z Państwem Islamskim, w tym kobietom. Według stanu na styczeń 2023 r. Waszyngton formalnie dokonał repatriacji 39 obywateli. Co najmniej 11 kolejnych obywateli wróciło z własnej woli poza procesami formalnymi, w tym dwie kobiety. Do chwili obecnej 11 dorosłym powiązanym z Państwem Islamskim, formalnie repatriowanym z Syrii i Iraku do Stanów Zjednoczonych, postawiono za-rzuty popełnienia przestępstw o charakterze terrorystycznym. Celem niniejszego artykułu jest charakterystyka podejścia do kobiet powracających do Stanach Zjednoczonych z Państwa Islamskiego. Sformu-łowano następujący problem badawczy: Jakie podejście prezentują Stany Zjednoczone w odniesieniu do ścigania i osądzania kobiet zaangażowanych w działalność Państwa Islamskiego? Autorka opiera badania na studium przypadków. Metody badawcze obejmują również: analizę, syntezę, klasyfikację, uogólnianie oraz analizę danych statystycznych. Przeprowadzone badania dowiodły, że kobiety pozostawione w obozach i więzieniach w Iraku i Syrii mogą narzucać ideologię Państwa Islamskiego innym, w tym przede wszystkim swoim dzieciom. Zatem ważne jest, aby problemu repatriacji, rehabilitacji i reintegracji mieszkańców obozów nie traktować krótkowzrocznie i zastosować rozwiązanie długoterminowe.

Cyberterroryzm jako współczesne zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa i społeczeństwa

Dominika Liszkowska — 2024-04-13

Zjawisko globalizacji, rozwój technologii i powszechne wykorzystanie Internetu doprowadziły do powstania cyfrowej przestrzeni przetwarzania i wymiany informacji. Jest ona obecnie wykorzystywana przez różnych użytkowników, m.in. instytucje państwowe, firmy prywatne, a także użytkowników indywidualnych, którzy mają dostęp do sieci w swoich domach i na prywatnych urządzeniach elektronicznych. Ochrona cyberprzestrzeni stała się zatem jednym z głównych celów strategicznych w obszarze bezpieczeństwa każdego państwa. Jej zapewnienie zależy w głównej mierze od stworzenia skutecznych mechanizmów zapobiegania i zwalczania zagrożeń w Internecie. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie problematyki cyberterroryzmu jako jednego z głównych za-grożeń dla bezpieczeństwa społeczeństwa i państwa w cyberprzestrzeni. Wraz z rozwojem Internetu, przed terrorystami pojawiają się bowiem nowe możliwości działania, niezależnie od tego, gdzie się w danym momencie znajdują. W artykule podjęto zatem próbę zdefiniowania pojęcia cyberterroryzmu i możliwych zastosowań tej formy działania w Internecie. Ważnym aspektem stała się analiza korzyści płynących z wykorzystania cyberprzestrzeni dla grup terrorystycznych m.in. w zakresie radykalizacji postaw młodych ludzi.

Chiny jako pretendent do roli hegemona w XXI wieku

Leszek Elak — 2024-04-13

Chiny w XXI wieku w szybkim tempie podwyższyły swoją pozycję na arenie międzynarodowej za sprawą rozwoju ekonomicznego, militarnego, technologicznego i informacyjnego. Sytuacja ta wprowadziła swego rodzaju destabilizację, związaną z możliwością zmiany biegunowości władzy, stawiając Chiny na pozycji pretendenta do roli hegemona. Prężnie rozwijające się państwo nieustannie dąży do jak najwyższego poziomu rozwoju elementów państwa hegemonicznego. Ustrój polityczny odmienny od uznawanego przez większość państw świata za demokratyczny sprawia, że rywalizacja o władzę na świecie toczy się nie tylko w relacji Stany Zjednoczone – Chiny, ale również przybiera formę walki między demokracją a autokracją. Gra sytuacjami mającymi miejsce na świecie jest jednym z niepisanych przywilejów hegemona, dlatego też walka o wpływy na świecie staje się jednym z najważniejszych wyzwań dla pretendenta do roli hegemona.

W jaki sposób zaskoczenie może być źródłem przemian w sztuce wojennej?

Adrian Napora — 2024-04-13

Niniejsza publikacja jest efektem poszukiwań odpowiedzi na wydawałoby się oczywiste pytanie, mianowicie: Jakie prawidłowości występują po uzyskaniu zaskoczenia na przeciwniku w rozwoju i przemianach w sztuce wojennej? Na podstawie przykładów z historii sztuki wojennej oraz dostępnych danych teoretycznych podjęto próbę syntetycznego zidentyfikowania kategorii, które mogą ulegać transformacji wskutek lub przy współudziale zaskoczenia. Do studium przypadku wybrano: bitwę pod Cambrais, rozpoczęcie wojny Jom Kippur, operację Desert Shield oraz rozpoczęcie wojny w Donbasie. Konkluzja poprzedzona procedurą badawczą złożoną z analizy logicznej, abstrahowania, heurystyki oraz klasyfikacji pozwala wstępnie uchwycić podjęte cele badawcze na tle syntetycznej charakterystyki opisywanej zasady sztuki wojennej.

Zastosowanie sokoła-robota na lotniskach do odstraszania ptaków

Marek Kustra — 2024-04-13

Od kilku lat z powodzeniem wdrażane są sokoły-roboty do odstraszania ptaków przelatujących nad lotniskiem. Są to zdalnie sterowane urządzenia latające, przypominające wyglądem, kolorem oraz stylem latania sokoła wędrownego, które emitują specyficzny dźwięk. Tego typu nowe urządzenia wdrażane są na lotniskach na różnych szerokościach geograficznych – przy równoległym funkcjonowaniu tradycyjnych form, tj. sokołów wędrownych. Nowe urządzenia powoli zdobywają rynek ze względu na swoją skuteczność, niskie koszty, funkcjonalność i brak odczuwania fizycznego zmęczenia. Można oczekiwać, że ten pozytywny trend będzie się szybko rozpowszechniał i niebawem stanie się bardziej masowym. Trzeba stworzyć system prawny, aby ptaki-roboty mogły podjąć pracę nad naszymi lotniskami.